Informacione Tehnologije - Srbija

Dokle smo stigli sa digitalizacijom lokalnih šaltera?

Jedan ovakav registar bio je neophodan radi mapiranja trenutnog stepena digitalizacije lokalnih samouprava, otkrivanja izazova za razvoj novih servisa i nalaženju rešenja za dostizanje visokorazvijenih administracija drugih evropskih zemalja.

Istraživanje, koje je merilo stepen razvijenosti eUprave ne petostepenoj skali, pokazalo je da se nijedna lokalna samouprava ne nalazi ni u kategoriji visoko razvijene eUprave, kao ni u kategoriji nerazvijene eUprave. Najveći broj opština i gradova nalazi se među niže razvijenim (60 opština i gradova) i srednje razvijenim (57 opština i gradova), dok izuzetak predstavljaju gradovi Niš i Vranje koji jedini imaju više razvijen sistem eUprave, prema merilima LEI-a. Ta dva grada se naročito ističu u domenu infrastrukture, tehničke opremljenosti i sposobnostima zaposlenih službenika, finansijskih kapaciteta, ali i po uključivanju građana u rad lokalne samouprave upotrebom digitalnih tehnologija.

Uzorak od 141 lokalne samouprave pokazao je da većina gradova i opština u Srbiji i dalje nema dovoljno razvijene elektronske usluge, a trenutna prosečna razvijenost eUprave na lokalu ocenjena je kao srednje razvijena sa 40% ispunjenosti kriterijuma LEI indeksa. To nam govori da lokalne organe vlasti očekuju značajna ulaganja u dalji napredak, koji će biti moguć jedino uz veću podršku države i nacionalnih institucija, kako bi se finansijski i materijalni nedostaci nadoknadili.

Posebna pažnja trebala bi da se posveti informacionoj bezbednosti i zaštiti podataka o ličnosti, kao i većem uključivanju građana u rad lokalne samouprave kroz organizovanje promotivnih aktivnosti, obuka, te objavljivanja informativnih publikacija, kako bi građani i privreda bili upoznati sa pogodnostima elektronskog načina obavljanja administrativnih postupaka čime bi uštedeli i u vremenu, a i u papiru.

Takođe, veoma je važno raditi na jačanju kapaciteta zaposlenih u lokalnoj administraciji. Pri tome, ne radi se samo o potrebi da se povećaju sredstava za razvoj eUprave, koja prosečno iznose svega oko 40.000 evra po lokalnoj samoupravi, već i da zaposleni budu obučeni za rad u digitalnom okruženju, odnosno da upotrebljavaju ePotpis i ePečat, kao i da poznaju funkcionalnosti Portala eUprava. Prepoznajući potrebu, NALED je tokom 2022. godine organizovao pet obuka za 100 službenika iz 47 jedinica lokalne samouprave na ovu temu, kao i 11 obuka za 46 IT stručnjaka iz 43 lokalne samouprave sa ciljem jačanja njihovih kapaciteta u ovim oblastima.

Na kraju, potreban nam je i veći broj eŠaltera, kako bi građanima, privrednicima i onima koji se možda teže snalaze u digitalnom okruženju, pomogli da premoste tu prvu prepreku i pridruže se grupi od preko milion korisnika usluga elektronske uprave. NALED će nastaviti lokalnim samoupravama da pruža podršku u digitalizaciji, kako bismo za dve godine, kada bude bio rađen novi LEI indeks, prošli popravni ispit sa nešto boljom ocenom.

Lokalni Indeks eUprave je nastao tokom istoimenog dvogodišnjeg projekta, koji je finansirala Evropska unija, a sproveo NALED. Metodologija se zasniva na pozitivnim primerima iz Evropske unije, prvenstveno na DESI indeksu (Indeks Digitalne ekonomije i društva) i EU eGovernment Benchmark indeksu, koji mere stepen razvijenosti digitalnih usluga i eUprave na nivou država EU i kandidata, dok LEI ima za cilj merenje na lokalnom nivou, uzimajući u obzir karakteristike Srbije.